De vereniging Museum Waterland is opgericht in 1976, en heeft als belangrijkste doelstelling intermediair te zijn tussen beeldende kunst en de bevolking van Purmerend en de regio Waterland. De vereniging heeft een statuut en staat ingeschreven in het verenigingenregister van de Kamer van Koophandel. Aan deze doelstelling wordt op de volgende wijze inhoud gegeven:
- collectievorming: verwerving van een collectie eigentijdse beeldende kunst, op basis van het tentoonstellingsprogramma van het museum.
- tentoonstellingsfunctie: 6 tot 8 tentoonstellingen per jaar in het Museum Waterland
- kunstuitleenfunctie: Museum Waterland Kunstuitleen omvat een collectie van ruim 1500 kunstwerken van meer dan 300 kunstenaars uit heel Nederland.
- museumwinkel: verkoop toegepaste kunst en designproducten, aluminium lijsten en ophangsystemen.
- overigen activiteiten: lezingen, workshops, concerten, cursussen, verenigingsmaaltijden etc.